CEVÝZDE HASAT ve SONRASI

Cevizlerde hasat, iç ceviz ve yeþil kabuðun olgunlaþtýðý dönem olarak kabul edilir. Kalin açýldýðý ve sert kabuktan ayrýldýðý dönem yeþil kabuðun olgunlaþma belirtileridir. Ýç cevizin olgunluk belirtisi ise; iç ceviz ile sert kabuk arasýnda bulunan paket dokusunun kahverengileþmeye baþladýðý dönemdir. Çoðunlukla yeþil kabuk, iç cevizden daha geç olgunlaþýr. Hasadýn iç ceviz olgunluk zamanýnda yapýlmasý, bu dönemde iç cevizin açýk renkli olmasý nedeniyle iç cevizin ticari deðerini artýracaktýr. Ancak yetiþtirici eðer hasat yeþil kabuðun olgunlaþma zamanýný beklerse çok önemi kalite kayýplarý meydana gelebilmektedir.

Cevizlerde hasat zamanýna iklimin önemli etkisi olabilmektedir. Serin iklime sahip bölgelerde iç ceviz olgunlaþma zamaný ile yeþil kabuk olgunlaþma zamaný genellikle ayný döneme rastlar. Yüksek nem yeþil kabuðun açýlmasýný hýzlandýrýr.

Hasat zamanýný etkileyen önemli bir faktörde yetiþtiriciliði yapýlan çeþittir. Örneðin hasadý zamanýnda ve doðru yapýldýðýnda Chadler ve Serr gibi çeþitler açýk renkli iç rengine sahiptirler.

Hasat edilen meyvelerin toplanmasý, yeþil kabuklarýnýn ayrýlmasý ve meyvelerin kurutulmasý vs. kalite kayýplarýný önlemek açýsýndan mümkün olduðu kadar çabuk olmalýdýr.

Güneþ altýnda kalan meyvelerde, uzun süre yeþil kabuðu üzerinde kalan meyvelerde iç renginde bozulmalar görülür.

Ceviz Hasat Yöntemleri

Cevizlerde hasat elle ve mekanik yolla olmak üzere iki metotla yapýlmaktadýr. Türkiye’de hasat sýrýkla aðacýn dövülmesi þeklinde yapýlýrken ceviz yetiþtiriciliðinde söz sahibi ülkelerde mekanik yolla yapýlmaktadýr. Aðacý dövme þeklinde yapýlan hasatta baþta bir yýl sonraki yýlda ürün verecek dallar olmak üzere önemli zararlanmalar meydana gelebilmektedir.

Mekanik yolla hasat; aðacýn ana dallarýnýn yada aðaç gövdesinin deðiþik sarsýcýlar ile sarsmak ve meyvelerin aðaç üzerinden yere düþmesini saðlamak þeklinde yapýlmaktadýr. Bu amaçla deðiþik sarsýcýlar (Kablolu sarsýcýlar-Eksantrik sarsýcýlar, Poner hareketli sarsýcýlar, Pnömatik sarsýcýlar vs.) kullanýlmaktadýr.

Ceviz Hasat Sonrasý

Hasattan sonra kalite kayýplarýný en aza indirmek amacýyla yeþil kabuk sert kabuktan kolayca ayrýlmalý, yani meyveler hemen kavlatýlmalýdýr. Bazý yörelerimizde yeþil kabuðun yumuþamasý ve kolay çýkmasý amacýyla üzerine naylon, kalýn bez ve çuval gibi örtülerle örtülmesi önemli kalite kayýplarýna neden olabilmektedir. Bazý ülkelerde kavlatma tamamen mekanik yolla yapýlmaktadýr.

Pazar deðeri açýsýndan için tüm olarak çýkmasý istenir. Hasadý yapýlan meyveler eðer iç olarak pazarlanmasý söz konusu ise, cevizler daha kurumadan (nemli iken) kýrýlma iþlemine tutulur. Böylece daha kolay bir þekilde için tüm olarak çýkmasý saðlanýr.

Ülkemizde ceviz kýrma iþlemleri sergenler olarak adlandýrýlan yerlerde genelde kadýnlar tarafýndan çekiçle vurarak kýrmak þeklinde yapýlmaktadýr. Kýrma iþleminden sonra cevizler renklerine göre sýnýflandýrýlýp paketleme iþlemine tabi tutulur.

Ceviz Kurutma

Ýç ceviz olarak deðerlendirilmeyecek yani kabuklu olarak pazarlanacak meyveler kavlatma iþleminden sonra hemen kurutulmalýdýrlar. Kurutma iþlemi cevizin depo ömrü bakýmýndan çok önemlidir. Bunun için kabuklu ve iç cevizde bulunmasý gereken en yüksek nem oranlarý standartlarla belirlenmiþtir. Örneðin T.S.E. ye göre kurutulmuþ; kabuklu cevizlerde %8, iç cevizde ise %5 nem oraný istenir.

Ülkemizde genelde cevizler dýþarýda gölgede kurutulmaktadýr. Bazý yörelerimizde ise güneþ altýnda 7- 10 gün bekletilerek kurutma yapýlmaktadýr. Bu da baþta iç renginin koyulaþmasý gibi çeþitli kalite kayýplarýna neden olmaktadýr. Bu yüzden bu kurutma þekli yanlýþtýr. Eðer baþka kurutma imkaný yoksa en azýndan kurutma dýþarýda gölge ortamlarda yapýlmalýdýr. Yani meyveler direkt olarak güneþ ýþýðý altýnda kurutulmamalýdýr. Ancak dünya ceviz üretiminde söz sahibi ülkelerde kurutma tamamen mekanik yollarla yapýlmaktadýr. Mekanik yollarla yapýlan kurutma iþlemlerinde, genelde meyveler 30- 350C‘ de 24 saat bekletilmektedirler. Sýcaklýðýn 400 C’ nin üzerine çýkýþý iç kalitesi bakýmýndan istenmez.

Ceviz Depolama ve Ambalajlama

Cevizler yüksek yað içeriðine sahip meyve olduðu için uygun þartlarda depolanmasý baþta iç meyvenin bünyesindeki yað bozulmalarý açýsýndan önemlidir. Bu yüzden cevizler düþük sýcaklýklarda (0- 40C) ve kuru ortamlarda uzun süre saklanabilirler.

Ambalajlama bir ürünün pazarlanmasýnda çok önemli bir aþamadýr. Bu yüzden ambalajlarýn saðlýklý materyallerle usulüne uygun yapýlmasý gerek kabuklu gerekse iç cevizin pazarlanmasý açýsýndan tüketicileri cezbetmektedir. Büyük çuvallarla doldurulmuþ karýþýk cevizlerle, hepsi ayný renkte küçük gramajlý ambalajlanmýþ cevizlerin albenisi arasýnda çok açýk farklýlýk görülmektedir. Örneðin iç cevizlerin ýþýk geçirmeyen vakumlu plastik torbalarla yapýlmasý ve etiketlenmesi tüketiciler açýsýndan çok önemlidir.

Hasat ve hasat sonrasýndaki dönemlerde iþlemlerin doðru yapýlmasý üretici ve dolaysýyla da ülke cevizciliði için çok dikkat edilmesi gereken konularýn biridir.